Zespół Obrzędowy "Rymanowianie" -  "Wesele z okolic Rymanowa"

Zespół został utworzony jesienią 2004 r. Prezentuje widowisko obrzędowe nawiązujące do tradycji dawnych wesel, jakie odbywały się w okolicach Rymanowa.
Obrzęd weselny opracowany i wyreżyserowany przez Janinę Bolanowską – emerytowaną nauczycielkę z Sieniawy oraz Danutę Litarowicz – dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Rymanowie składa się z pięciu części: Zmówiny, Rękowiny, Potańcówka na boisku, Oczepiny, Przenosiny.

Zmówiny – Ona, czyli Wikcia kocha Jaśka spod lasu "Ale jakie by życie przy nim miała...", więc gdy przychodzą swaty – bogaty garborz i bliski przyjaciel Jyndrka rodzice ją "stargowali..." za tegoż Jędrka. Podczas zmówin targowano się o posag dziewczyny: "Łona swoje dostanie... gołodupca niy biyrzecie......."
Przy zmówinach ustalano także kto będzie pełnił najważniejsze funkcje na weselu "...stryk bedom na wyselu starostom"

Rękowiny- to już przedsmak wesela. Kapela i swacia, którzy zebrali się u starosty ze śpiewem idą do swaszki, potem do domu pana młodego, a z nim do domu pani młodej. Tu starym obyczajem dobijają się i chociaż matka weselna przekonuje ich, że "nom ziyńcia nie trza...." w końcu drzwi się otwierają. W izbie zamiast pani młodej przyprowadzają panu młodemu przebierańców. Kończy tę część wesela przysięga na chleb – trzymanie prawych rąk młodych na chlebie i serze. Po czym po przemowie starosty, a podczas pieśni:
'"Dali, Wiktusiu, dali
Niech Cie Bóg błogosławi.
I łojciec i matyńka
Wszytka twoja rodzinka"
następowało – błogosławieństwo i wyjście do kościoła. Korowód weselny oczywiście prowadziła kapela.

Potańcówka na boisku – z kościoła orszak weselny kieruje się nie do domu lecz do karczmy, domu ludowego lub na boisko /część gospodarcza chałupy/ na potańcówkę. Tańce rozpoczyna starosta wyprowadzając do tańca pannę młodą do śpiewanej przez siebie przyśpiewki: "Jedwabno chusteczka wyszywany koniec
A jo z pannom młodom rozpoczynom taniec...."
Starosta przyśpiewuje także każdej drużce, z którą tańczy. Potem przyśpiewują "swacia i drużki", czasami bardzo sprośnie, np.:
"Na Posadzie dziewek jak na śliwie śliwek
Przydzie co do czego, ni ma nic godnego...
Jedzie pociąg jedzie i myko, i myko,
a kto naszym swatom pyski pozamyko..."
Jaką melodię śpiewający zaintonuje taką kapela musi grać, ale muzykantom każdy taniec trzeba było opłacić wrzucając pieniądze do basów. Weselnicy a i postronni tańczą polki sztajerki, walczyki, tramlanki i inne tańce.

Oczepiny - po ostrej zabawie weselnicy szli na obiad – kolację do domu panny młodej. Przed wejściem do domu rodzice młodej witają ich chlebem, solą i dają przepijać gorzałką. Po kolacji odbywały się oczepiny, których młoda chciała uniknąć więc chowała się. Po znalezieniu młodej sadzają ją na stołku na kolanach młodego i następują oczepiny. W tym czasie drużki śpiewają. Śpiewano różne przyśpiewki, a rytualną pieśnią był "Chmiel"
Po oczepieniu odbywał się tzw. taniec wywodni, podczas którego starsza drużka lub sama pani młoda zbierała na czepiec, kołyskę. Każdy, kto chciał zatańczyć z panną młodą musiał taniec opłacić i przyśpiewać młodej.

Przenosiny – przeprowadzają Wikcię do domu świekry. Swacia niosą to, co zdołali wykraść z domu rodzinnego jako posag panny młodej. Tu też nie chcą ich wpuścić. Drużba pięknie prosi i w końcu wchodzą. Teściowa i synowa wymieniają się przy powitaniu chlebem. Synowa obdarowuje domowników podarkami. Podczas gościny śpiewane przyśpiewki malują obraz życia w domu świekry.

 

Do scenariusza "Wesela z okolic Rymanowa" wprowadzona została łemkowska para i piosenki, które śpiewano w niezamieszkałej obecnie wsi Wołtuszowa. Chciano poprzez to ukazać, że Łemkowie i Polacy przez wiele lat żyli ze sobą na ziemi rymanowskiej ramię w ramię, w zgodzie.

Przy opracowywaniu scenariusza „Wesele z okolic Rymanowa” autorki korzystały z wywiadów ze starszymi mieszkańcami oraz odnoszącej się do tradycji tych ziem literatury.
Chcąc, aby wszystko było zgodne z tradycją regionu - konsultowały się z panem Krzysztofem Ruszelem – Dyrektorem Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie. Konsultacji muzycznej udzielili Edward Piotrowski i Iwona Śliwka, a choreografią zajęły się Danuta Litarowicz i wspomniana już Iwona Śliwka.
W obrzędzie weselnym przez lata występowało 57 osób. Dzisiejszy skład zespołu liczy 25 osób. Aktorom widowiska towarzyszy zawsze i niezmiennie Kapela Ludowa „Rymanowianie”. Wśród tych osób są mieszkańcy przede wszystkim Sieniawy, poza tym Posady Górnej, Beska i Rymanowa. Bardzo znamiennym jest fakt, że w widowisku gro osób stanowi młodzież.

 

 

 

Zainteresowanych informujemy, że zespół obrzędowy działający przy GOK w Rymanowie chętnie przedstawi opisany wyżej obrzęd weselny.

W tej sprawie prosimy o kontakt z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Rymanowie /tel /fax 13 43 55 067/

 

Jubileusz 15 lecia Zespołu Obrzędowego "Rymanowianie" - Sieniawa, 29.11.2019 r.

 

XII edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 28.07.2019 r.

 

Brama weselna dla Agaty i Krzyśka - Sieniawa, 16.06.2018 r.

 

XI edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 30.07.2017 r.

 

Brama dla Sebastiana - Sieniawa, 20.05.2017 r.

 

Spotkanie opłatkowe - Rymanów, 14.01.2017 r.

 

Brama weselna dla Sabiny - Sieniawa, 24.09.2016 r.

 

Brama weselna dla Piotrka - Rymanów, 16.07.2016 r.

 

Spotkanie opłatkowe - Rymanów, 9.01.2016 r.

 

X edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 26.07.2015 r.

 

Spotkanie opłatkowe - Rymanów, 10.01.2015 r.

 

Jubileusz 10 lecia Zespołu Obrzędowego "Rymanowianie" - Sieniawa, 26.10.2014 r.

 

Nagranie pieśni weselnych - Rymanów, 19.09.2014 r.

 

Wycieczka do Bardejowa - 2.09.2014 r.

 

IX edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 20.07.2014 r.

 

Dzień Działacza Kultury - Dukla, 22.05.2014 r.

 

Brama weselna dla Natalii - Sieniawa, 26.04.2014 r.

 

Wojewódzki Konkurs "Ludowe Obrzędy i Zwyczaje" - Giedlarowa, 5.04.2014 r.

 

Spotkanie opłatkowe - Rymanów, 4.01.2014 r.

 

VIII edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 28.07.2013 r.

 

Folklorny Festiwal - Kracunovce - Słowacja, 14.07.2013 r.

 

Międzynarodowy Festiwal "Dialog Kultur" - Rymanów-Zdrój, 11-12.05.2013 r.

 

Spotkanie opłatkowe - Rymanów, 26.01.2013 r.

 

VII edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 27.07.2012 r.

 

Spotkanie opłatkowe - Rymanów, 14.01.2012 r.

 

Integracyjne ognisko - Sieniawa, 4.08.2011 r.

 

VI edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 31.07.2011 r.

 

Spotkanie karnawałowe - Posada Górna, 19.02.2011 r.

 

Spotkanie opłatkowe - Rymanów, 29.01.2011 r.

 

Brama weselna dla Ewy i Marcina - Besko, 31.07.2010 r.

 

V edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 25.07.2010 r.

 

5 lecie Zespołu Obrzędowego "Rymanowianie" - Sieniawa, 22.11.2009 r.

 

Nagranie "Wesela z okolic Rymanowa" w sanockim Skansenie - Sanok, 18.10.2009 r.

 

IV edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 9.08.2009 r.

 

Wojewódzki Konkurs "Ludowe Obrzędy i Zwyczaje" - Giedlarowa, 4.04.2009 r.

 

Spotkanie integracyjne - Rymanów, 27.11.2008 r.

 

"Wesele z okolic Rymanowa" w Koprzywnicy - 28.09.2008 r.

 

Wycieczka do Sandomierza - 28.09.2008 r.

 

III edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 10.08.2008 r.

 

"Zachować dla przyszłych pokoleń" - Łęki Dukielskie, 20.07.2008 r.

 

Dzień Działacza Kultury - Dukla, 21.05.2008 r.

 

Spotkanie opłatkowe - Rymanów, 9.01.2008 r.

 

II edycja Wesela Podkarpackiego - Rymanów-Zdrój, 5.08.2007 r.

 

Wesele Podkarpackie - Rymanów-Zdrój, 6.08.2006 r.

 

"Wesele z okolic Rymanowa" w Pustynach - 14.05.2006 r.

 

Spotkanie opłatkowe - 21.01.2006 r.

 

Wycieczka do Zakopanego - 24.09.2005 r.

 

Europejskie Dni Dziedzictwa - Dukla, 11.09.2005 r.

 

Plenerowe przedstawienie "Wesela z okolic Rymanowa" - Rymanów-Zdrój, 17.07.2005 r.

 

Targi Turystyczne "Lato 2005 - zakochaj się w Warszawie" - Warszawa, 23.04.2005 r.

 

Jesteśmy w Warszawie - 22.04.2005 r.

 

Wojewódzki Konkurs "Ludowe Obrzędy i Zwyczaje" - Tyczyn, 17.04.2005 r.

 

Przegląd Obrzędowych Zespołów Teatralnych "Rok Obrzędowy" - Krosno, 17.03.2005 r.

 

"Wesele z okolic Rymanowa" w PST Stomil - Rymanów-Zdrój, 4.03.2005 r.

 

Prezentacja "Wesela" na deskach sceny rymanowskiego Domu Sokoła - Rymanów, 30.01.2005 r.

 

Przedstawienie w Nowotańcu - 16.01.2005 r.

 

Przedstawienie dla miszkańców Sieniawy - 2.01.2005 r.

 

Premiera widowiska "Wesele z okolic Rymanowa" - Sieniawa, 21.11.2004 r.

 

Premierowe widowisko obrzędowe zaprezentowano podczas IV Biesiady Kół Gospodyń Wiejskich w Sieniawie organizowanej przez Gminny Ośrodek Kultury w Rymanowie. Ponadto prezentowano obrzęd ponownie w Sieniawie, Nowotańcu, Rymanowie, Rymanowie Zdroju oraz w Warszawie na "Międzynarodowych Targach Turystycznych", w Krośnie na "Przeglądzie Zespołów Obrzędowych" i na "Majówce - 2006" w Pustynach.

Podczas Konkursu Województwa Podkarpackiego „Ludowe Obrzędy i Zwyczaje” w Tyczynie zespół otrzymał III nagrodę.
Za każdym razem występy kończył się aplauzem i dużymi owacjami publiczności.

27.09.2008 zespół gościł w MGOKiS w Koprzywnicy, w ramach projektu realizowanego z Programu Integracji Społecznej.